Het nieuwe traject tijdelijke werkervaring in Vlaanderen

Door de zesde staatshervorming werden de bevoegdheden van de gewesten aanzienlijk uitgebreid. Vlaanderen voorziet vanaf 1 januari 2017 in een traject tijdelijke werkervaring (TWE); een competentieversterkend traject dat erop gericht is werkervaring te verwerven binnen een reële arbeidsmarktomgeving.

Het gaat om een eengemaakt pakket met daarin verschillende werkplekleerinstrumenten. Ook de tewerkstelling op basis van ‘artikel 60’ wordt in dit nieuwe stelsel geïntegreerd.

Voor wie?

Het gaat om een individueel traject dat toegankelijk is voor werkzoekenden en leefloongerechtigden die door een gebrek aan werkervaring en arbeidsattitudes niet onmiddellijk aan de slag kunnen in het normaal economisch circuit.

Het OCMW staat in voor de werkzoekenden die bij aanvang van het traject leefloongerechtigd zijn. De VDAB richt zich op alle andere werkzoekenden.

De VDAB of het OCMW beslist na een grondige inschatting van het arbeidsmatige profiel of de werkzoekende of leefloongerechtigde in aanmerking komt. De leefloongerechtigde schrijft zich voor de start van het traject bij de VDAB in als werkzoekende.

Tijdens dit traject wordt de werkzoekende of leefloner begeleid om de doelstelling van het traject te verwezenlijken. Er wordt een afsprakenkader met richtlijnen en structuren opgesteld tussen de VDAB en de gemandateerde OCMW’s. Hierin staan onder andere concrete afspraken over het inzetten van instrumenten tijdens het traject.

Doel

Het traject tijdelijke werkervaring heeft als doel werkzoekenden met een grote afstand tot de reguliere arbeidsmarkt competenties te laten opbouwen binnen een reële arbeidsmarktomgeving en dit met het oog op het verkleinen van de afstand tot de reguliere arbeidsmarkt. Het uiteindelijke doel is de doorstroom naar het normaal economisch circuit.

Werkervaringsovereenkomst

Uiterlijk op de eerste dag van het traject wordt tussen de VDAB (of een partnerorganisatie) of het OCMW en de werkzoekende een werkervaringsovereenkomst gesloten. Die overeenkomst bepaalt minstens de identiteit van de partijen, de aanvangsdatum van het traject en de vermoedelijke duur ervan, de omschrijving en de inhoud van het traject en de rechten en de plichten van de partijen.

Binnen de duurtijd van deze werkervaringsovereenkomst kunnen andere instrumenten worden ingezet:

• de beroepsopleiding of de opleidingsstage;
• de tewerkstelling ‘artikel 60’;
• de oriënterende stage;
• de werkervaringsstage;
• de individuele beroepsopleiding.

In het opleidingsplan dat voor aanvang van het traject wordt opgesteld tussen de trajectbegeleider en de werkzoekende wordt bepaald welke instrumenten zullen ingezet worden tijdens het traject.

Schorsing van de overeenkomst

De werkervaringsovereenkomst wordt geschorst in geval van ziekte, moederschapsverlof, ongeval of overmacht of wanneer de werkzoekende niet aan zijn verplichtingen voldoet. De werkzoekende moet bij ziekte of ongeval zijn ongeschiktheid rechtvaardigen door middel van een geneeskundig getuigschrift.

Einde van de overeenkomst

De VDAB (of de gemandateerde partnerorganisatie) kan de werkervaringsovereenkomst onmiddellijk beëindigen als:

• de werkzoekende ernstig tekortschiet in zijn verplichtingen of in de uitvoering van de acties die met hem in het kader van het traject zijn overeengekomen;
• de schorsing van de overeenkomst een dusdanige duur bereikt heeft zodat de re-integratie van de werkzoekende niet zonder moeilijkheden kan verlopen. Dit kan het geval zijn bij een schorsing vanaf 1 maand en wordt geacht bereikt te zijn na een schorsing vanaf 6 maanden;
• men van oordeel is dat de uitvoering van de overeenkomst kennelijk onmogelijk geworden is;
• de werkzoekende aan het werk is (uitgezonderd de tewerkstelling als ‘artikel 60’).

Duur

De trajectbegeleider bepaalt de duurtijd van het traject op basis van de noden en de competenties, met een maximumduur van 24 maanden. De werkervaringsovereenkomst kan verlengd worden als dat noodzakelijk is, maar de gecumuleerde duur mag niet meer dan 24 maanden bedragen.

Voor degenen onder ‘artikel 60’ is de duur niet beperkt tot 24 maanden. Voor hen moet de werkervaringsovereenkomst voldoende lang duren om de ex-leefloongerechtigde te verzekeren van een volledige opbouw van sociale rechten.

Hervorming ‘artikel 60’

De bestaande maatregel ‘artikel 60’ wordt in het stelsel van het traject tijdelijke werkervaring geïntegreerd. Dit heeft tot gevolg dat het OCMW niet langer op eigen initiatief een arbeidsovereenkomst met een werkzoekende kan sluiten zonder het recht op een toelage te verliezen. De vrijstelling van RSZ-werkgeversbijdragen in het kader van artikel 60 §7 van de OCMW-wet wordt afgeschaft. Dit heeft ook tot gevolg dat de OCMW’s de doelgroepverminderingen kunnen toepassen.

De VDAB zal de OCMW’s subsidiëren om de begeleiding van de werkzoekende op zich te nemen. De VDAB zal de OCMW’s ook een compensatie toekennen voor het realiseren van een activeringsbeleid.

De tewerkstellingen ‘artikel 60’ die lopende zijn op 31 december 2016 blijven aan de oude regels onderworpen; voor hen verandert er voorlopig dus niets. De vrijstelling van RSZ-bijdragen loopt voor hen wel af op 1 januari 2019.

Vrijstelling van beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt

De verplicht ingeschreven werkzoekende die werkloosheids- of inschakelingsuitkeringen geniet en die een werkervaringsovereenkomst heeft gesloten, wordt automatisch vrijgesteld van beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt voor de duur van de werkervaringsovereenkomst en dit met een maximumduur van 12 maanden. Als de werkervaringsovereenkomst langer dan 12 maanden duurt, wordt de vrijstelling automatisch verlengd tot het einde van de werkervaringsovereenkomst. De werkzoekende moet wel ingaan op de acties en afspraken die in het kader van het traject gemaakt worden en actief meewerken aan de uitvoering van het traject.

VDAB

Op de website van de VDAB (https://www.vdab.be/tijdelijkewerkervaring) is meer informatie terug te vinden over dit nieuwe systeem. De pagina is nog in opbouw omdat de VDAB op dit moment nog volop bezig is met de concrete uitwerking van het systeem. Het is dan ook aangeraden de VDAB te contacteren als men een werkplekleerplaats wil aanbieden.

Bronnen: Decreet van 9 december 2016 betreffende de tijdelijke werkervaring, het regelen van stages en diverse bepalingen in het kader van de zesde staatshervorming (1), B.S. 17 januari 2017. Besluit van de Vlaamse Regering van 23 december 2016 betreffende de tijdelijke werkervaring, bl. 19537, B.S. 9 februari 2017.